Fontes vitae Petri Hispani

1. Documentos / Documents

Caeiro, Francisco da Gama: «Novos elementos sobre Pedro Hispano. Contribuição para o estudo da sua biografia», Revista Portuguesa de Filosofia 22 (1966) 157-174. [Reed. em Idem, Dispersos, (Estudos gerais) Imprensa Nacional Casa da Moeda, Lisboa 1998, vol. I, pp. 115-131].

Caetano, Marcelo: As cortes de 1254. Memória Comemorativa do VII centenário, Academia Portuguesa de História, Lisboa 1954.

Chartularium studii Senensis, a cura di Giovanni Cecchini e Giulio Prunai, vol. I: 1240-1357, Università degli studi di Siena, Siena 1942, doc. 5-8.

Figliuolo, Bruno, «A further Note on ‘Peter of Spain’», Vivarium, 48 (2010) 368-369.

Laurent, Marie-Hyacinthe: «Il soggiorno di Pietro Ispano a Siena», Bolletino Senese di Storia Patria, n.s., 16 (1938) 42-47 [separata, pp. 1-6].

Nicolini, Ugolino: «Documenti su Pietro Ispano (poi Giovanni XXI?) e Taddeo degli Alderotti nei loro rapporti con Perugia», em Filosofia e cultura in Umbria tra Medioevo e Rinascimento. Atti del V Convegno di Studi Umbri. Gubbio, 22-26 Maggio 1966, Perugia 1967, pp. 271-284.

Sá, Artur Moreira de: Primórdios da Cultura Portuguesa, vol. I e II, (Arquivos de História da Cultura Portuguesa, 1/1, 2/1) Lisboa 1966 (pp. 59-93) e 1968 (pp. 104-107).

-- «Pedro Hispano e a crise de 1277 da Universidade de Paris», Boletim da Biblioteca da Universidade de Coimbra, 22 (1955) 223-241.

-- «Pedro Hispano, Prior da Igreja de Santa Maria de Guimarães e Arcebispo da Sé de Braga», Biblos 30 (1954) 1-24.

2. Historiografia  (séculos XIII-XVIII) / Historiography (XIIIth to XVIIIth c.)

Alonso de Venero: Enchiridion de los tiempos, Juan de Junta, Burgos 1529 [no f. 63 tem o ano 1526], f. 90r.

Herrera, Alphonsus (O.P.): Disputatio adversus Aristotelis Aristotelisque secuaces, Compluti - Salmanticae 1517.

Annales Basiliensies, ed. Pertz, Monumenta Germaniae Historica, Scriptores, t. XVII, p. 202.

Annales Forlivienses, ed. L.A. Muratori, Rerum Italicarum Scriptores, t. XXII, col. 139.

Andreas Dandulus: Chronicon Venetum a pontificatu Sancti Marci ad annum usque 1339 , ed. L.A. Muratori, Rerum Italicarum Scriptores, t. XII, col. 392.

Antoninus Florentinus, O.P.: Divi Antonini archiepiscopi florentini, et doctoris s. theologiae, prastantissimi Chronicorum opus, in tres partes divisum ... Opus omni eruditione ac pietate refertum, nunc quidem quanta fieri potuit diligentia emendatum & auctum, atque annotationibus illustratum, adiectis etiam, vt plurimum locis, ex quibus omnia desumpta fuerant, opera & studio Petri Matvri ... Tribus insuper indicibus locupletum, Lugduni, ex officina Iuntarum, et Pauli Guttii, Tertia pars: p. 204b.

Antonio, Nicolás: Bibliotheca Hispana Vetus, sive Hispanorum, qui usquamve scripto aliquid consignaverunt, notitia. Complectens scriptores omnes qui ab anno M. usque ad MD. floruerunt tomus secundus (?) opus postumum nunc primum prodit iussu et expensis (?) D. Josephi Saenz, Ex typographia Antonii de Rubeis, Romae 1696 [1ª edição], pp. 50-54.

-- [2ª ed.] Bibliotheca Hispana Vetus, sive Hispani scriptores qui ab Octaviani Augusti aevo ad annum Christi MD. floruerunt, (?) curante Francisco Perezio Bayerio, Tomus secundus: Ab anno M. ad MD, Apud viduam et heredes D. Ioachim Ibarrae, Matriti 1788, pp. 73-79.

Barlezio, Marino: Compendium vitarum Summorum Pontificum usque ad Marcellum II, Roma 1555, pp. 98-99.

Benvenuto da Imola, Commentum super Dantis Alighierii Comoediam, ed. J.F. Lacaita, Firenze 1887, vol. V, p. 89.

Bernardus Guidonis (O.P.): Flores Chronicorum seu Catalogus pontificum Romanorum, Ed. L.A. Muratori, Rerum Italicarum Scriptores, t. III, pars I, Mediolani 1723, col. 606-607.

Brandi, Giovanni Antonio: Cronologia de Sommi Pontefici, Roma 1608, col. 189.

Carranza de Miranda, Bartolomeu (O.P.): Summa Conciliorum et Pontificum aliorumque sanctorum patrum, succinte compkctens omnia quae alibi sparsim traditus sunt, ad signum Spei, Venetiis 1549, f. 268v.

Cardoso, Jorge: Agiologio lusitano, e varoens illustres em virtude do Reino de Portugal, Oficina de Antonio Craesbeeck de Mello, Lisboa 1669, vol. III, pp. 313-315, 322-323.

Catalogus Pontificum et Imperatorum Romanorum, ed. apud Monumenta Germaniae Historica, Scriptorum XXII, p. 363.

Compilatio chronologica, ed. L.A. Muratori, Rerum Italicarum Scriptores IX, Mediolani 1726, col. 251.

Chacón, Alfonso: Vitae et gesta Summorum Pontificum, a Christo Domino usque ad Clementem VIII necnon S.R.E. cardinalium cum eorundem insignibus, M. Alfonsi Ciaconii Biacensis Ord. Praedicatorum, & Apost. Paenitenciarii, Expensis haeredum Petri Antonii Lanceae, Romae 1601, Liber secundus: Pedro Julião / João XXI: cardeal (pp. 596-597, 602, 604) e papado (pp. 605-607).

-- ver infra : Oldoino, A: Vitae et res gestae Pontificum Romanorum?

Chronicon Parmense ab anno MXXXVII usque ad annum MCCCIX, ed. L.A. Muratori, Rerum Italicarum Scriptores IX, Mediolani 1726, col. 789.

Cronica Minor Minoritae Erphordensis ab Urbe condita – Continuatio IV. fratrum Suevorum ordinis Praedicatorum, Pars II Rotwilensis a. 1266-1281, em Monumenta Erphesfurtensia saec. XII. XIII. XIV., ed. Holder-Egger, (Scriptores rerum gerrmanicarum in usum scholarium ex monumentis garmaniae historicis separatim editi, 42) Monumenta Germaniae Historica, Hannoverae – Lipsiae 1896, p. 689.

Cronica S. Petri Erfordensis Moderna, II pars, p. 363, III pars, p. 417; ed. O. Holder-Egger, Monumenta Germaniae Historica, Scriptorum XXX/1.

Cronica Reinhardsbrunensis: ed. O. Holder-Egger, Monumenta Germaniae Historica, Scriptorum XXX/1, p. 629.

Conradus de Halberstadt O.P.: Responsorium curiosorum [ou Mensa philosophica], Lübeck 1476.

Corella, Lopez de: Secretos de filosofia y astrologia y medicina y de las quatro mathematicas sciencias, collegidos de muchos y diversos auctores y divididos en cinquo quinquagenas de preguntas, Saragoza 1547.

Cunha, Rodrigo da: Tractatus de Primata Bracharensis Ecclesiae in Universa Hispania, , Bracarae 1632, p. 212.

-- História ecclesiastica dos arcebispos de Braga, e dos Santos, e dos Varoens illustres, que floreceraõ neste Arcebispado, Manuel Cardozo impressor, Braga 1635 [reimpr. fac-similada, com apresentação de José Marques, Braga 1989], Segunda parte, capp. 35-36, pp. 152-160.

Dantes Alagherii): Commedia, III: Paradiso, canto XII, versos 134-135 (múltiplas edições).

Duchesne, André: Histoire des papes et souverains chefs de l'Eglise, Chez Jacques Villery, Paris 1645 («cette dernière edition»), p. 681

Eggs, Georg Josef: Pontificium doctum, seu Vitae, res gestae, obitus, aliaque scitu ac memoratu digna summorum pontificum romanorum ... a s. Petro apostolo ... usque ad Clementem XI, Coloniae, apud Davidem Ritter, & Francofurti ad Moenum, apud Frid. Wilh. Foerster, Coloniae 1718, pp. 478-481.

Eloy, Nicolas-François-Joseph: Dictionnaire historique de la médecine, contenant son origine, ses progrès, ses révolutions, ses sectes, et son état chez différents peuples, ce que l'on a dit des dieux ou héros anciens de cette science, l'histoire des plus célèbres médecins... et le catalogue de leurs principaux ouvrages, en foire chez J.F. Bassompierre, Liège-Francfort 1755 (2 vol.), nova ed. em 4 vol. em Mons 1778, cfr. vol. I, pp. 534-536.

Franciscus Pipinus (O.P.): Chronicon ab anno MCLXVI usque ad annum circiter MCCCXIV), L.A. Muratori, Rerum Italicarum Scriptores IX, Mediolani 1726, col. 723.

Gandolfo, Domenico Antonio (O.E.S.A.): Dissertatio historica de ducentis celeberrimis augustinianis scriptoribus ex illis qui obierunt post magnam unionem Ordinis eremitici, usque ad finem Tridentini concilij ... Addita sunt aliqua ad D. Nicolaum Tolentinatem, beatos quosdam, ac Venerabiles ejusdem Ordinis spectantia... auctore Fr. Dominico Antonio Gandolfo Genuensi, Romae, Typis Io. Francisci Buagni, 1704, pp. 299-301.

Gessner, Conrad: Bibliotheca Universalis, sive Catalogus omnium scriptorum locupletissimus, em tribus linguis, Latina, Graeca et Hebraica ... authore Conrado Gesnero Tigurino doctore medico, Apud Christophorum Froscherum, Tiguri 1545, pp. 549-550.

-- Elenchus scriptorum omnium, a clarissimo viro D. Conrado Gesnero medico Tigurino editus, ?, auctus per Conradum Lycosthenem Rubeaquensem, Basilea 1551, col. 863.

Gesner, Conrad - Iosias Simlerus - Iohannes Iacobus Frisius: Bibliotheca, instituta et collecta, primum a Conrado Gesnero, deinde in Epitome redacta, et novorum librorum accessione locupletata (...), Apud Christophorus Froschoversus, Tiguri 1583, p. 673b.

Guillelmus de Nanguis: Chronicon Guillelmi de Nangis, ed. Lucas d'Achery, Spicilegium, sive Collectio veterum aliquot Scriptorum qui in Galliae bibliothecis delituerant, olim editum opera et studio D. Lucae d'Achery, ediderunt Edm. Martene et L. F. J. de la Barre, t. III, Paris 1723, p. 44.

Hispaniae bibliotheca, seu de Academiis ac bibliothecis. Item Elogia et Nomenclator clarorum hispaniae Scriptorum, qui latine disciplinas omnes, illustrarunt philologiae, philosophiae, medicinae, Jurisprudentiae, tomis III distincta. In primo, hispaniae religio academiae, bibliothecae, episcopi, concilia, reges, etc. In secundo, Elogia scriptorum veterum, recentium, theologorum, religiosorum, jurisconsultorum, medicorum, historicorum, poetarum. In tertio, Elogia et nomenclator diversarum nationum hisp. Baeticorum, lusitanorum, carpetanorum aragonum, ac Valentinorum, apud Claudium Marnium et haeredes Ioanni Aubrii, Francoforti 1608, pp. 243, 333.

Iacobus de Varagine: Chronicon Genuae (ab origine urbe usque ad annum MCCXCVII), ed. L.A. Muratori, Rerum Italicarum Scriptores, Mediolani 1726, t. IX, col. 52.

Iacobus Philippus Bergomensis (O.E.S.A.): Iacobi Philippi Bergomensis Ordinis Fratrum Eremitarum Divi Augustini in omnimoda historia novissime congesta. Supplementum Chronicarum appellata, Venezia 1483, ff. 131r-v.

Illescas, Gonzalo de: Primera parte de la Historia Pontifical catolica (...) compuesta y ordenada por el doctor Gonzalo de Ilescas, Abad de San Frontes y Beneficiado de Dueñas, Madrid 1652, p. 507b.

Iohannes Aegidius Zamorensis (O.F.M.): Fray Juan Gil de Zamora O.F.M., De preconiis Hispanie, ed. Manuel de Castro y Castro, Madrid 1955, p. 152.

Iohannes Cabbart (?): < Vitae Pontificum?>, ms. Bergamo, Biblioteca Cívica, Delta IV, 34 [s. XV], ff. 38v-39r; ed. L.M. de Rijk: Peter of Spain, Tractatus, Called Afterwards Summulae logicales. First Critical Edition from the Manuscript, Assen 1972, p. XLI, n. 6 [texto transcrito por H.G. Braakhuis].

Iordanus: Excerpta ex Jordani Cronico, L.A. Muratori, Antiquitates?, IV, col. 948, 1008.

Jacob, Louis: Bibliotheca Pontificia duobus libris distincta ... Cui adjungitur catalogus Haereticorum qui adversus Romanos Pontifices aliquid ediderunt ... Accedit fragmentum libelli S. Marcelli Romani Martyris ... hactenus ineditum de disputatione B. Petri Simonios Magi auctore R. P. F. Ludovico Jacob a S. Carolo Cabilonensi Burgundo Ordinis Carmelitarum alumno, Sumptib. Haered. Gabr. Boissat & Laurentii Anisson, Lugduni 1643, pp. 137-139.

Laet, Joannes de: Portugallia sive de Regis Portugalliae regnis et opibus commentarius, ex officina Elzeviriana, Lvgduni Batavorum 1641, p. ? [transcrito em L. Thomas: Contribuição para a história da filosofia portuguesa, vol. I, Lisboa 1944, p. 81, n. 55].

Laurentius Pignon (O.P.): Catalogus fratrum qui claruerunt doctrina nr. 91; ed. Gilles Gérard Meersseman, Laurentii Pignon Catalogi et Chronica. Accedunt Catalogi Stansensis et Uppsalensis Scriptorum OP, (Monumenta Ordinis Fratrum Praedicatorum historica, 18) Roma 1936, pp. 1-33, cfr. p. 31.

Liber Pontificalis, ed.: Le Liber Pontificalis, Texte, introduction et commentaire par l'abbé L. Duchesne, E. de Boccard Éditeur, Paris 1955 vol. II, pp. 457-458 (cfr. Martini Oppaviensis Cronicon pontificum et imperatorum, ed. L. Weiland, Monumenta Germaniae Historica, Scriptores t. XXII, Hannoverae 1872, p. 443).

Ludovicus Vallisoletanus: Tabula scriptorum Ordinum Praedicatorum, em H.C. Scheeben: «Die Tabulae Ludwigs von Valladolid im Chor der Predigerbrüder von St. Jacob in Paris» Archivum Fratrum Praedicatorum 1 (1931) 223-263, cfr. p. 255; Chronica, ed. M. Canal, Roma 1932, p. 39.

Macedo, Antonio de (S.J.): Lusitania Infulata et Purpurata seu Pontificibus et Cardinalibus Illustrata, Sebastianum Cramoisi, Parisius 1663, cfr. pp. 36-58: « Ioannes XXI P.P. Max».

Machado, Diogo Barbosa: Bibliotheca Lusitana. Historica, Critica e Cronologica, t. II, Na officina de Ignacio Rodrigues Lisboa 1747, pp. 559-561 [reimpr. Ed. Atlântida, Coimbra 1966].

Malaspina, Saba: Chronica, ed: Die Chronik des Saba Malaspina, Walter Koller - August Nitschke (eds.), (Monumenta Germaniae Historica. Scriptores, t. XXXV) Monumenta Germaniae Historica, Hannover 1999

Marianae, Iohannes: Historiae de rebus Hispaniae Libri XXV, Typis Petri Roderici, Toleti 1592, Liber XIV, cap. 2 (Iacobi Aragoni Regis obitus), p. 660.

Marineus Siculus, Lucius: De Hispaniae laudibus, Burgos, c. 1497, f. LXv.

Martinus Oppaviensis: Chronicon Pontificum et Imperatorum, Eddit Ludewicus Weiland, (Monumenta Germaniae Historica. Scriptorum XXII) Hannoverae 1872 (reed. 1963) , pp. 397 e 443.

-- [Continuatores Martini]:

-- Continuatio Pontificum Italica I, ed. O. Holder-Egger, Continuationes breves Chronici Martini Oppaviensis, (Monumenta Germaniae Historica. Scriptorum, XXX/1), Hannoverae 1896, p. 711.

-- Continuatio Pontificum Italica II, ed. O. Holder-Egger, Continuationes breves Chronici Martini Oppaviensis, ibidem, p. 711.

-- Continuatio Romana brevis, ed. O. Holder-Egger, Continuationes breves Chronici Martini Oppaviensis, ibidem, p. 712.

-- Cronicae minoris Continuatio VII, edidit O. Holder-Egger, Continuationes breves Chronici Martini Oppaviensis, ibidem, p. 719.

Masson, Jean Papire: Libri sex de episcopis Urbis, qui Romanam Ecclesiam rexerunt, Parisiis 1586, 251v.

Miraeus, Aubertus: Auctarum de scriptoribus ecclesiasticis, in: Bibliotheca Ecclesiastica sive Nomenclatores VII. veteres, Antwerp 1639, p. 253.

Monumenta Erpherfurtiensia saec. XII-XIV, ed. Holder-Egger, Monumenta Germaniae Historica, ScriptoresHannoverae 1896, p. 689.

Naudé, Gabriel: De Antiquitate et dignitate Scholae medicae parisiensis panegyricus, cum orationibus encomiasticis ad novem iatrogonistas laurea medica donandos. Auctore Gabr. Naudeo,..., Lutetiae Parisiorum, apud J. Moreau, 1628, p. 39.

Nicolaus Trevet (O.P.): Chronicon Nicolai Trivetti Dominicani, ab anno mcxxxvi ad annum mcccvii, em Lucas d'Achery, Spicileggium sive collectio veterum aliquot scriptorum qui in Galliae Bibliothecis delituerant, t. III, Paris 1723. p. 207a.

Notae S. Martini Lemovicensis (Monumenta Germaniae Historica, Scriptores t. XIV), Hannoverae 1882, p. 438.

Oldoino, A.: Vitae et res gestae Pontificum Romanorum et S.R.E. cardinalium ab initio nascentis Ecclesiae usque ad Clementem IX. P.O.M. Alphonsi Ciaconii (...) Ab Augustino Oldoino societatis Iesu recognitae, cura et sumptibus Philippi et Antonii de Rubeis, Romae 1677, col. 209-214.

Ossinger, Johann Felix: Bibliotheca avgvstiniana historica, critica, et chronologica in qva mille qvadrigenti avgvstiniani ordinis scriptores, eorvmque opera tam scripta, qvam typis edita invenivntvr, simvlqve reperitvr, qvo saecvlo vixerint, et de plvrimis, qvo anno obierint, nec non cvivs nationis, patriae, provinciae, et coenobii fverint qvos e variis, et plvsqvam dvcentis ac sptvaginta octo scriptoribvs tam exteris, qvam hvivs ordinis, e diversis bibliothecis, catalogis, atqve manvscriptis collegit, et in ordinem alphabeticvm secvndvm cognomen et nomen a religione impositvm redegit P. mag. Joannes Felix Ossinger, Ingolstadii et Avgvstae Vindelicorvm, impensis Joannnis Francisci Xaveri Craetz, 1768, pp. 690-691, 998-999.

Palatio, Iohannes: Gesta pontificum romanorum, vol. III: Ab Innocentio IV. Romano Pontifice CLXXX usque ad Leonem X. P.O.M. CCXIX, Ioanem Pare, Venetiis 1688, col. 73-78.

Panvinio, O.: Romani Pontifices et Cardinales S.R.E., Romae 1557, pp. 158, 163-164.

Petrarca, Francesco: Chronica delle vite de pontefici et imperatori romani, composta per M. Francesco Petrarcha alla qvale sono state aggivnte qvelle che da tempi del Petrarcha insino alla eta nostra mancavano, Venetia, Per maestro Iacomo de pinci, 1507, f. 74v.

Philipus de Barberius (O.P.): Chronica Fratris Philipi de Barberiis Siracusii Suculique Ordinis Praedicatorii artium et theologiae interpretis, Hispali 1480, ff. 74v-75r.

Platina, Bartholomaeus: Vitae pontificum, Nuremberga 1481, p. 184^a [nova ed.: Platynae Historici Liber de Vita Christi ac Omnium Pontificum, ed. L.A. Muratori, Rerum Italicarum Scriptores, t. III/l, p. 248].

-- Le vite de pontefici con le annotazioni del Panvinio, Presso Steffano Monti, Venezia, 1715.

Ptolomeu de Luca, ver Tholomaeus de Fiadonis Lucanus (O.P.).

Purificação, António da: De viris illustribus antiquissime provinciae Lusitanae Ordinis Eremitarum... Authore P.F. Antonio a Purificatione, Ulysippone, Ex. Offic. Dom Lopes Rosa, 1642.

Resende, André de, Oração de Sapiência (Oratio pro rostris), ed., introd. e notas de Artur Moreira de Sá, trad. de M.P. de Meneses, Instituto de Alta Cultura Lisboa, Lisboa 1956, p. 52 (trad. na p. 53).

Riccobaldus Ferrariensis: Pomarium Ravennatis Ecclesiae sive Historia universalis ab anno circiter DCC usque ad annum MCCXCVII, ed. Iohannes Georgius Echardus, em L.A. Muratori, Rerum Italicarum Scriptores, vol. IX, Mediolani 1727, col. 139-140, 181.

-- Chronica summorum pontificum imperatorumque, Romae 1474, Giovanni Filippo da Legname [Iohannes Philippus de Lignamine], ff. 99r-v [texto muito diverso do contido na ed. anterior].

Salimbene de Adam: Cronica, edidit Giuseppe Scalia, 2 vol. (Corpus christianorum. Continuatio Mediaevalis, 125-125A), Brepols, Turnholti 1998-1999, vol. I: a. 1168-1249, pp. 317, 465-466; vol. II: a. 1250-1287, pp. 752-753, 754.

-- Cronica fratris Salimbene de Adam, ordinis minorum, Edidit Oswaldus Holder-Egger, Monumenta Garmaniae Historica, scriptorum XXXII, Imprensis Bibliopolii Hahniani, Hannover et Lipsiae, 1905-1913, pp. 210, 304, 496-497.

Sifridi presbyteri de Balnhusin Historia universalis et Compendium historiarum, ed. O. Holder Egger, Monumenta Germaniae Historica, t. XXV, Hannover 1880, p. 708.

Sponde, Henri de: Annalium ecclesiasticorum eminentiss. cardinalis Caesaris Baronii continuatio, ab anno MCXCVII. quo is desiit, ad finem MDCXLVI, Ex typographia haeredum BartoliTicini 1675, vol. I, pp. 297-298.

Stephanus de Borbone: Tractatus de diversis materiis praedicabilibus [saec. XIII], ed. A Lecoy de la Marche: Anecdotes historiques, légendes et apologues du recueil inédit d'Étienne de Bourbon, dominicain du XIII.e siécle, Librairie Renouard, Paris 1877, pp. 217 e 349.

Symon de Phares: Recueil des plus Célébres Astrologues et Hommes Doctes faict par Symon de Phares du temps de Charles VIIIº. Publié d'aprés le manuscrit unique de la Bibliothèque Nationale par Ernest Wickersheimer, Librairie ancienne Honoré Champion, Paris 1929, p. 204. [Nova ed.: Simon de Pharès, Le "recueil des plus célèbres astrologues" de Simon de Phares, vol. 1, ed. Jean-Patrice Boudet, Honoré Champion, Paris 1997].

Tabula scriptorum Ordinis Predicatorum [Stams Catalogue, s. XIV med.], ed. H. Denifle: «Quellen sur Gelehrtengeschichte de Predigerordens», Archiv fùr Literatur- und Kirchengeschichte 2 (1886) pp. 165-248, cfr. p. 233; ed. Gilles Gérard Meersseman, Laurentii Pignon Catalogi et Chronica. Accedunt Catalogi Stansensis et Uppsalensis Scriptorum OP (Monumenta ordinis fratrum Praedicatorum historica, 18) Roma 1936, pp. 56-67, cfr. p. 66.

Tarafa, Franciscus, De origine ac rebus gestis Regum Hispaniae, 1553, p. 170.

Tholomaeus de Fiadonis Lucanus (O.P.) Annales [1ª versão], Hrg. Bernhard Schmeidler, Die Annales des Tholomeus von Lucca in doppelter Fassung nebs teilen der Gesta Florentinorum und Gesta Lucanorum, (Scriptores rerum germanicarum, Nova series, t. VIII) Monumenta Germaniae Historica, Berolini 1930, 1984 (nova ed.), p. 183-184.

-- [Annales, 2ª versão] Breves Annales ab anno MLXI. ad annum MCCCIII, ed. L.A. Muratori, Rerum Italicarum Scriptores, Mediolani 1727, t. XI, col. 1291.

-- [Historia Ecclesiastica Nova] Historia Ecclesiastica a nativitate Christi usque ad annum circiter MCCCXII, ed. L.A. Muratori, Rerum Italicarum Scriptores, Mediolani 1727, t. XI, col. 1176, 1178-1179.

Trithemius, Iohannes: Chronicon insignis Monasterii Hirsaugiensis, ordinis S. Benedicti per Ioannem Tritehemium abbatem Spanheimensem, Basileae, apud Iacobum Parcum, s.d., p. 255.

-- Annales Hirsaugienses, t. II, 1690, p. 32.

-- De scriptoribus ecclesiasticis, Basilea 1494, f. CVIIr; Paris 1518, f. CVIIr. [Nova ed.: Dn. lohannis Tritthemii Abbatis Spanheimensis, De Scriptoribus Ecclesiasticis, [. . .] Liber Unus: à mendis innumeris quibus hucusque scatuit, sedulo purgatus, multisque passim Additiunculis signo + tali notatis illustratus et auctus, [. . .] authore Balthazaro Werlino Colmariense. [...], Coloniae, ex officina Petri Quentel, mense Martio anni MDXLVI, p. 201].

Villani, Giovanni: Istorie Fiorentine, ed. L.A. Muratori, Rerum Italicarum Scriptores, Mediolani 1726, t. XIII, col. 267.

J. Meirinhos, 2005-2011