Senha: Ok
http://193.137.34.200/meirinhos/accessus/alvaro_pais
© 2024 José Meirinhos
Página actualizada a 13-05-2015
Página impressa a 25-04-2024

Álvaro Pais

Alvarus Pelagius O.F.M.
(Álvaro Pais Gomes Chariño)
c. 1275/80 – 1349

Cronologia

c. 1275/80    Nasce em Salnés, na Galiza
                    Estudos de Direito canónico em Bolonha (não é certo que tenha estudado Teologia em Paris)
1304             Entra para a Ordem dos Frades Menores
1329             Penitenciário (funcionário da cúria papal) do Papa João XXIII, em Avinhão
1332             Sagrado bispo de Corona (a 16 de Junho), função que não chega a desempenhar
1333             Bispo de Silves (em 9 de Junho)
1348             Hostilizado pelo clero local e pelo rei Afonso IV de Portugal, exila-se em Sevilha
1349             Morre no exílio em Sevilha, onde está o seu túmulo, no mosteiro de Santa Clara

 

Breve bibliografia

Barbosa, João Morais, Álvaro Pais, (col. Pensamento português) Ed. Verbo, Lisboa 1992.

Barbosa, João Morais,  O «De statu et planctu ecclesiae». Estudio crítico, Universidade Nova, Lisboa 1982.

Barbosa, João Morais, A teoria política de Álvaro Pais no Speculum Regum, Lisboa 1972.

Calafate, P.: «Frei Álvaro Pais», in História do pensamento filosófico português, vol. I, dir. P. Calafate, Ed. Caminho, Lisboa 1999, pp. 221-251.

Calafate, P.: «Frei Álvaro Pais» in Pedro Calafate, Filosofia Portuguesa.

Costa, Ricardo da, «O Espelho de Reis (1341-1344), do galego Álvaro Pais», em Maria do Amparo Tavares Maleval (org.), Estudos galegos 4, EdUFF, Niterói 2004, p. 185-198, versão web: www.ricardocosta.com/pub/galego.htm

Carvalho, M.S. de: Estudos sobre Álvaro Pais e outros franciscanos (séculos XIII-XV), INCM, Lisboa 2002, pp. 13-120.

Meirinhos, J.F.: «Alvarus Pelagius», CALMA vol. I.2, Ed. del Galluzzo, Firenze 2000, pp. 194-196.

Sousa Costa, A.D. de: Estudos sobre Álvaro Pais, Faculdade de Letras da U.L., Lisboa 1966.

Souza, José António Camargo Rodrigues de, As relações de poder na Idade Média tardia: Marsílio de Pádua, Álvaro Pais e Guilherme de Ockham, EST Edições, Porto Alegre 2009.

 

Obras  

a) Tratados

Collyrium fidei adversus haereses [terminado após 1344]. Ed: M. Pinto de Meneses (ed. trad.) Frei Álvaro Pais, Colírio da Fé contra as Heresias, 2 vol., Lisboa 1954-1956

De statu et planctu ecclesiae [Avinhão, 1330-1332]. Ed: Álvaro Pais Estado e pranto da Igreja (Status et planctus Ecclesiae) 8 vol., Lisboa 1988-1998

Algumas partes tiveram títulos próprios ou circulação independente:

Apologia pro Iohanne XXII contra Marsilium Patavinum et Guilielmum Ockamum ( = De statu et planctu ecclesiae I art. 68-70)

Errores Begardhorum cum reprobationes eorundem vel De errores Begardhorum ab Ecclesia condemnatis ( = De statu et planctu ecclesiae II art. 52)

Papae potestas adhuc super Imperii et Concilii generalia, eiusque infallibilitas (?) vel De potestate ecclesiae vel Potestas papae ( = De statu et planctu ecclesiae I art. 40)

Summa theologica ( = De statu et planctu ecclesiae II)

Tractatus de ecclesia ( = De statu et planctu ecclesiae I art. 64-67)

Speculum regum [1341-1344. Dedicado a Afonso XI de Castela e concluído em Tavira]. Ed: M. Pinto de Meneses (ed. trad.) Frei Álvaro Pais, bispo de Silves, Espelho dos reis, 2 vol., Lisboa 1955-1963.

 

b) Cartas e opúsculos

Epistolae : Ed.: V. Meneghin Scritti inediti di Fra Alvaro Pais Lisboa 1969.

Gradus humilitatis  = Espistola 25, ed. V. Meneghin Scritti inediti di Fra Alvaro Pais, Lisboa 1969, pp. 166-169.

Sermo de visione beatifica [1333, perante o papa João XXII; obra perdida]

Tractatus de fide

 

c) Obras de autoria discutida

Commentarium in quatuor libros Sententiarum [obra perdida]

Quaestiones quodlibetales (?)

Quinquagesilogium (seu Sermones)

Tractatus contra Ismahelitas, Mauros et Arabes (?)

Tractatus de sacrilegio (?)

 

d) Obras espúrias

Commentarium in Matthaeum  (?) [A obra é-lhe atribuída por mão recente no manuscrito Paris, BNF, lat. 12024 ff. 1-65 [s. xv]. Stegmüller atribui a obra a Godefridus de Babion; cfr. Stegmüller II.88 (s.n.) e n. 2604 (II.359-60 + Suppl.)].

 

Os Erros de Tomás Escoto

 

Texto (ed. M. P. Meneses

 

Breve bibliografia

 

Carvalho, M. S. de, ‘O “Sedutor” Tomás Escoto’, in idem, Estudos sobre Álvaro Pais e outros Franciscanos (séculos XIII-XV) (Lisbon, 2001), 95-120.

Esposito, M., ‘Una manifestazione d’incredulità religiosa nel medioevo. Il detto dei “Tre impostori” e la sua trasmissione da Federico II a Pomponazzi’, Archivio storico italiano, series 7, no. 16 (1931), 3-38.

Gruber, Th., ‘A tribus barattatoribus deceptus : the Formula of the Three Impostors Travelling the Medieval Mediterranean’, in: Coexistence and Cooperation in the Middle Ages: IV European Congress of Medieval Studies F.I.D.E.M, 23-27 June 2009, Palermo (Italy), eds. A. Musco and G. Musotto (Biblioteca dell’Officina di Studi Medievali, xviii) (Palermo, 2014), 671-8.

Iung, N., Un franciscain, théologien du pouvoir pontifical au XIVe siècle: Alvaro Pelayo, évêque et pénitencier de Jean XXII (Paris, 1931).

Lavajo, J. C., ‘Alvaro Pelagio dans le contexte médiéval, islamo-chrétien ibérique’, Mediaevalia: Textos e Estudos, 5/6 (1994), 309-40.

Martins, M., ‘As acusações contra Tomás Escoto e a sua interpretação’, in idem, Estudos de literatura medieval (Braga, 1956), 285-305.

— ‘Frei Álvaro Pais e o poeta Afonso Geraldes’, in idem, Estudos de cultura medieval (2 vols., Braga, 1969-72), ii, 70-6.

Meirinhos, J. F., ‘Was there a Portuguese Averroism in the 14th Century?’, in Universalita? della ragione, pluralita? delle filosofie nel Medioevo. Atti del XII Congresso internazionale della SIEPM, Palermo, 17-22 Settembre 2007, ed. A. Musco (3 vols., Palermo, 2012), iii, 93-107.

— ‘Alvarus Pelagius and Guiu Terrena Against Marsilius of Padua on the temporalia Ecclesiae’, in Guido Terreni, O. Carm. ( †1342): Studies and Texts, ed. A. Fidora (TEMA —Textes et Etudes du Moyen Âge, lxxviii) (Turnhout, 2015), 153-86.

Niewöhner, F., Veritas sive varietas: Lessingstoleranzparabel und das Buch von den drei Betrügern (Heidelberg, 1988).

Piron, S., «Thomas l’Apostat», Id., Recherches d’histoire intellectuelle des sociétés médiévales: vol. 2 Question scholastiques, HDR, Ed. de l’auteur (5 vol., Paris 2010), ii, pp. 123-130 [inclut trad. fr. des erreurs]. 

Souza, J.A. de C. R. de, ‘Algumas considerações acerca duma carta de Alvaro Pais O.M. (1270-1349) datada de 1328’, in Pensiamento medieval hispano: homenaje a Horacio Santiago-Otero, ed. J. M. Soto Rábanos (2 vols., Madrid, 1998), ii, 1175-1201.

— ‘D. Álvaro Pelayo O. Min. y D. Alfonso IV de Portugal y las relaciones de Poder’, Anales del Seminario de Historia de la Filosofia, 20 (2003), 51-67.

 

 

© 2024 José Meirinhos. Página actualizada a 13-05-2015
Desenvolvido por